Czy będą na ziemi miejsca, dla których zmiana klimatu będzie korzystna?

Zmiana klimatu ma ogólnie negatywne konsekwencje dla większości ekosystemów i społeczności na całym świecie, ale istnieją pewne obszary, gdzie niektóre skutki mogą być postrzegane jako korzystne lub przynajmniej mniej szkodliwe. Niemniej jednak warto podkreślić, że te potencjalne korzyści są często ograniczone i zwykle nie równoważą ogólnego negatywnego wpływu zmian klimatu.

 

Na to pytanie bardzo trudno o jednoznaczną odpowiedź. Obserwowane zmiany klimatu mają charakter globalny przy czym ich tempo cechuje się zróżnicowaniem przestrzennym. Dodatkowo globalne ocieplenie to nie tylko wzrost temperatury ale zmiany obserwuje się również w przypadku wielu innych parametrów meteorologicznych (np. opady atmosferyczne, wilgotności powietrza, zachmurzenia, prędkości wiatru itp.). Warto również podkreślić, że te obserwowane zmiany to również wzrost lub spadek dni z określoną wartością danego parametru. Na przykład wzrasta liczby dni z temperaturą powyżej 30°C czy też rośnie liczba dni z opadami burzowymi lub z trąbą powietrzną itp. Zakres zmian jest bardzo szeroki i przynosi różne skutki w zależności od charakteru działalności człowieka czy funkcjonowania ekosystemu.

Na przykład, badania pokazują, że najszybciej ociepla się obszar Arktyki. Zmniejsza się zasięg pokrywy lodowej a w wielu rejonach topniejące lądolody odsłaniają nowe tereny możliwe do zagospodarowania. Jednakże aby wykorzystać takie obszary potrzebna jest np. pokrywa glebowa, do której powstania potrzeba przynajmniej kilkudziesięciu lat. Dodatkowo postępujące topnienie wieloletniej zmarzliny generuje silne przekształcenia powierzchni terenu utrudniające np. budowę infrastruktury technicznej. Z drugiej strony zachodzące zmiany polegające na spadku powierzchni pokrytej lodem umożliwiły żeglugę po akwenie Morza Arktycznego i skróciły drogę morska pomiędzy Azją i Europą. Również wolne od lodu obszary umożliwiają korzystanie z surowców geologicznych tego obszaru. Na przykład powstają tam platformy wydobywające ropę naftową i gaz ziemny.

Innym rejonem gdzie zmiany związane z postępują bardzo szybko to np. obszary Syberii. Wzrost temperatury, dłuższy okres wegetacyjny może wskazywać że obszary te będą lepiej wykorzystane rolniczo. Jednakże zachodzące zmiany pociągają za sobą okresy suszy powodujące np. liczne pożary lasów.

Również w Polsce zachodzące zmiany klimatu maja wielowymiarowy charakter. Z jednej strony obserwowany jest wydłużenie okresu wegetacyjnego. Umożliwia to uprawę nowych gatunków roślin. Na przykład latach 50. czy 60. ubiegłego wieku kukurydza była głównie uprawiana w południowo-zachodniej Polsce. Obecnie takie uprawy są możliwe praktycznie na terenie całego kraju. Z drugiej zaś strony dłuższy okres wegetacyjny i ciepłe zimy przyczyniają się do wzrostu populacji szkodników owadzich powodując wzrost kosztów upraw. Innym przykładem mogą być uprawy sadownicze. Pomimo wzrostu temperatury, przymrozki występują. Przy czym w związku z tym że wegetacja rozpoczyna się wcześniej, wspomniane przymrozki przypadają na inną fazę fenologiczną uprawianych roślin, powodując większe szkody. Nie tylko rolnictwo jest pod silną presją zachodzących zmian klimatu. Na przykład cieplejsze, mniej śnieżne zimy z jednej strony obniżają koszty ogrzewania budynków czy odśnieżania dróg natomiast w przypadku turystyki górskiej utrudniają (a czasami wręcz uniemożliwiają) prowadzenie stoków narciarskich. Również latem coraz częstsze i dłuższe okresy wysokich temperatur podnoszą spożycie napojów czy lodów natomiast z drugiej strony są to warunki stwarzające zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka.

Badania nad zmianą klimatu pokazują, że w przypadku dalszego, tak szybkiego wzrostu koncentracji gazów cieplarnianych i silnej antropopresji na środowisko naturalne szereg opisanych powyżej skutków będzie się pogłębiał.

Warto jednocześnie zwrócić uwagę, że wyniki badań zmian klimatu i ocena prognozowanych zmian pozwala na podjęcie szeregu działań niwelujących te niekorzystne efekty.