Historia EC1

Historia EC1 rozpoczęła się na dobre 25 maja 1906 roku, kiedy to na działce przy ulicy Targowej 1 ruszyły prace konstrukcyjne pierwszej komercyjnej elektrowni w Łodzi. Budowa kilkukrotnie przerywana była strajkami (działo się to w czasie walk robotników o prawa pracownicze w latach 1905-1907). Zakończyła się ostatecznie późnym latem 1907 roku. Natomiast dokładnie 18 września, z turbozespołu nr 1 popłynął do sieci miejskiej prąd elektryczny.

Z tego okresu pochodzi wybudowana w stylu secesyjnym, użytkowana obecnie jako sala wystawienniczo-koncertowa, Hala Maszyn, która była co prawda dwukrotnie rozbudowywana (1908, 1912-1913) jednak zachowała pierwotny styl. Znajdująca się przy niej Hala Kotłów niestety się nie zachowała, za wyjątkiem fragmentów ścian wykorzystanych do budowy nowego gmachu, obecnie mieszczącego między innymi Planetarium EC1. Szybki rozwój elektrowni (moc maszyn: 2,1 MW w 1907 r. i 21,1 MW w 1913 r.) przerwała I Wojna Światowa, przynosząc olbrzymie straty dla całego przemysłu łódzkiego. W odrodzonej Polsce, łódzka elektrownia, stając się w 20% własnością miasta weszła w nową fazę rozwoju.

Po kryzysie pierwszych lat powojennych w 1928 roku odkupiono od Ottona Goldammera fabrykę maszyn i odlewnię położoną w bezpośrednim sąsiedztwie elektrowni, przy obecnej ulicy Kilińskiego 74/76, gdzie postanowiono zbudować nową elektrownię, nową Centralę. Prace budowlane rozpoczęto 7 lutego 1929 roku, a 4 lipca 1930 roku po raz pierwszy uruchomiono turbozespół firmy Brown Boveri, który obecnie będzie stanowić jedną z głównych atrakcji Centrum Nauki i Techniki EC1, jednego z działów „EC1 Łódź — Miasto Kultury” w Łodzi. Nowa Centrala to kompleks budynków wybudowanych w stylu modernistycznym w charakterystycznej konstrukcji stalowej, nitowanej, wypełnionej cegłami. Nad budynkami kotłowni, pompowni i nastawni górowała i góruje, wysoka na ponad 40 metrów, chłodnia kominowa. W 1939 roku moc elektrowni wynosiła już 100 MW.

W czasie II Wojny Światowej, dokładnie w 1943 roku, wybuchł w Elektrowni Łódzkiej pożar, który zniszczył dach secesyjnej Hali Maszyn i uszkodził jeden z turbozespołów.

Po wojnie, w 1948 roku, powstała koncepcja budowy sieci ciepłowniczej w mieście, zasilanej przez cztery elektrociepłownie w tym Elektrownię Łódzką która miała zostać adaptowana do pracy ciepłowniczej. W 1953 roku Elektrownia rozpoczęła produkcję pary dla potrzeb łódzkiego przemysłu.

W 1960 roku Elektrownia Łódzka i nowo zbudowana Elektrociepłownia nr 2 zostają połączone w jedno przedsiębiorstwo - Zespół Elektrociepłowni. Wtedy to po raz pierwszy pojawia się nazwa EC1, dla oznaczenia najstarszej łódzkiej elektrowni komercyjnej. Otwarcie EC 2 zakończyło proces rozbudowy EC 1. Budowa kolejnych elektrociepłowni EC 3 i EC 4, spowodowało, że EC1 stała się elektrociepłownią szczytową, wspomagającą system parowy Elektrociepłowni nr 3. Ostatecznie EC1 zakończyła swoją służbę w roku 2000 i została przekazana na własność miastu w roku 2003. Następnym, milowym krokiem w historii kompleksu przy Targowej 1/3 była jego rewitalizacja.

15 maja 2008 r. weszła w życie uchwała Rady Miejskiej powołująca do życia instytucję kultury „EC1 Łódź – Miasto Kultury” w Łodzi. Instytucja ta wspomagana przez Biuro ds. Inwestycji w Departamencie Gospodarowania Majątkiem Urzędu Miasta Łodzi, rozpoczęła w 2008 roku prace rewitalizujące obszar byłej elektrociepłowni. Całkowita wartość projektu wyniosła ponad 265 milionów złotych, w tym ponad 82 miliony pochodziły z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Przeprowadzono renowację i modernizację budynków poprzemysłowych oraz ich adaptację do nowych funkcji. Podjęto prace konserwatorskie, restauratorskie zabytków przemysłowych w celu przystosowania ich do nowych ról. Rewitalizacja obiektów uwzględniła rangę i charakter obszaru, nawiązując do historycznego charakteru obiektów. Historyczny układ i „gęstość zabudowy" obszaru zostały w znacznym stopniu odtworzone. W całości zachowana została kubatura, forma i w większości zewnętrzne cechy elewacji budynków z charakterystycznymi detalami w celu utrzymania klimatu historycznego.